Gwiriwch ein Calendr Digwyddiadau am unrhyw ddigwyddiadau sydd i ddod!
Gweithdy Foel Drygarn a Gors Fawr
02 Chwefror 2023
Mae CUPHAT ac Awdurdod Parc Cenedlaethol Arfordir Sir Benfro wedi bod yn cydweithio ar brosiect dehongli sydd yn canolbwyntio ar ddigido ac ail-greu Bryngaer Foel Drygarn a Chylch Cerrig Gors Fawr ym Mynyddoedd y Preseli. Ar yr 2il o Chwefror, cynhaliwyd gweithdy yn Neuadd Gymunedol Maenclochog er mwyn rhannu cynnydd. Cafwyd cefnogaeth wych gan y gymuned ac roedd yr ystafell yn llawn dop. Dechreuodd y noson gyda chyflwyniad gan Jessica Domiczew (DAT) ar y safloedd a dangosodd y fersiwn wedi ei ddigido o Gylch Cerrig Gors Fawr a’r arteffactau o Fryngaer Foel Drygarn a gedwir yn Amgueddfa Dinbych y Pysgod. Yna, gyda’r nos, cafwyd cyflwyniad gan Peter Lorimer o Pighill Heritage Graphics sydd wedi derbyn comisiwn i ail-greu Bryngaer Foel Drygarn. Ymunodd Peter yn rhithiol a rhannodd ei waith nodedig gyda ni. Daliwch i ddilyn CUPHAT er mwyn gweld mwy o atgynhyrchiadau wrth iddyn nhw gael eu datgelu dros y misoedd nesaf.
Archwilio Mynyddoedd Cambria trwy LiDAR
19 Ionawr 2023
Cafwyd cynlleidfa wych ar gyfer gweithdy CUPHAT ‘Archwilio Mynyddoedd Cambria trwy LiDAR’. Roedd yn weithdy llawn gwybodaeth, yn cwmpasu popeth o archaeoleg i ddaeareg i goed! Jessica Domiczew o DAT a arweiniodd y gweithdy, a ganddi hi dysgodd y rhai a fynychodd beth yw LiDAR (talfyriad o Light Detection and Ranging), sut mae’n gweithio, prosesu data, a pha nodweddion y gellir eu hadnabod ym Mynyddoedd Cambria wrth ei ddefnyddio. Dangoswyd i fynychwyr sut yr oedd modd iddyn nhw archwilio eu hardaloedd lleol adref trwy ddefnyddio data LiDAR sydd ar gael yn gyhoeddus, adnodd arbennig sydd ond yn mynd i wella gydag arolwg cenedlaethol Cyfoeth Naturiol Cymru ar gyfer y wlad ar ei hyd.
CUPHAT Ymweliadau Ysgol yn Dechrau
17 Ionawr 2023
Bydd ymweliadau gan dîm CUPHAT ag ysgolion yn ein 4 ardal prosiect yn dechrau ym mis Ionawr 2023. Bydd y rhain yn dechrau yng Nghymru, gan ddechrau ar 17 Ionawr. Bydd y tîm yn ymweld â 5 ysgol dros 10 diwrnod ac yn gweithio gyda’r disgyblion i gasglu data amgylcheddol, archwilio eu cynefin ac ysgrifennu barddoniaeth wedi’i ysbrydoli gan dirluniau’r ucheldir.
Rydym yn gwahodd disgyblion yr ysgolion hyn i ddod ag unrhyw gwestiynau yr hoffent eu gofyn i dîm CUPHAT ac i fod yn barod i rannu eu hoff bethau am yr ardaloedd y maent yn byw ynddynt gyda’r tîm. Bydd ymweliadau ysgol hefyd yn digwydd yn Iwerddon. Rydym yn rhagweld y byddant yn dechrau ym mis Chwefror 2023.
Ymweliadau Safle yng Nghymru
9 and 10 Ionawr 2023
Ymwelodd tîm CUPHAT Cymru â darpar safleoedd ym Mynyddoedd Cambria a Mynyddoedd y Preseli ddechrau mis Ionawr. Yn yr un modd â’r safleoedd Gwyddelig, penderfynwyd ar y safleoedd drwy ymgynghori ac adborth gan y cymunedau, a thrwy ddarllen y llenyddiaeth ar dreftadaeth ddiwylliannol a naturiol safleoedd yn yr ardaloedd.
Roedd mannau aros yn cynnwys Hafod, Mwyngloddiau Cwmystwyth, Pen y Bannau a Chors Caron ym Mynyddoedd Cambria, a Rhaeadr Tregynon, Foel Drygarn, Gors Fawr a New Moat yn y Preseli. Ymunodd Menter Mynyddoedd Cambrian (CMI) â thîm CUPHAT ar y dydd Llun hefyd. Roedd yn ddeuddydd llawn hwyl ac addysg, a chafodd y tîm gyfle i drafod potensial datblygu’r safleoedd hyn.
Ymweliadau Safle yn Iwerddon
5 a 6 Rhagfyr 2022
Ymwelodd tîm CUPHAT Iwerddon â rhai o’r safleoedd posibl i dynnu sylw atynt ym Mynyddoedd Wicklow a Blackstairs. Pennwyd y safleoedd hyn drwy ymgynghori ac adborth gan y cymunedau, a thrwy ddarllen y llenyddiaeth ar y safleoedd diwylliannol a naturiol yn yr ardaloedd. Roedd yn daith chwimwth, gydag arosfannau yn cynnwys Abaty Baltinglass, Glenmalure, Cyfarfod y Dyfroedd ac Avoca, Coollatin House, Tomnafinogue Woods, Scullogue Gap, Killann, Ballycrystal a Blackrock Mountain, Caim, a Forrestalstown Wood. Roedd yn wych gallu mynd allan, a gweld potensial pob safle. Yn ffodus (neu’n anlwcus) cyrhaeddodd tîm CUPHAT yno cyn i’r eira ddechrau disgyn ar ddiwedd yr wythnos honno. Sôn am amseru perffaith!
‘Twrio’ (Cymru) a ‘Dathlu ein Treftadaeth’ (Iwerddon)
16 & 17 (Cymru), 21 & 22 (Iwerddon) Tachwedd 2022
Rhannwyd atgofion o’r gorffennol wrth i aelodau’r cyhoedd ddod â hen ffotograffau, cardiau post, dogfennau, a gwrthrychau i bedwar digwyddiad treftadaeth CUPHAT yng Nghymru ac Iwerddon.
Bu rhaglen brysur o ddigwyddiadau yn cynnwys sgyrsiau byw, cerddoriaeth, sain, a ffilm yn diddanu’r mynychwyr, a ymatebodd yn frwd i’r alwad i gadw treftadaeth eu hardaloedd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol. Dros bedwar diwrnod llawn gweithgareddau, bu aelodau tîm CUPHAT yn brysur yn digido, yn cofnodi ac yn tynnu lluniau o rai o’r eitemau niferus yr oedd pobl wedi dod â nhw gyda nhw.
Cynhaliwyd y ddau ddigwyddiad Cymreig yng Nghanolfan Dreftadaeth Tregaron a Neuadd Gymunedol Maenclochog ar 16 a 17 Tachwedd yn y drefn honno. Daeth niferoedd mawr o bobl y Cambrian a’r Preseli allan ar gyfer y digwyddiadau a elwir yn ‘Twrio’, a oedd yn dwyn i gof gyfres deledu Gymraeg y 1990au o’r enw hwnnw.
Yr wythnos ganlynol, trodd sylw at yr ochr arall i Fôr Iwerddon, gyda digwyddiadau yn cael eu cynnal yng Nghanolfan Gymunedol Nicky Rackard yn Rathnure a Neuadd Gymunedol Rathdangan ar 21 a 22 Tachwedd. Unwaith eto, roedd nifer fawr o’r bobl leol yn bresennol yn y Blackstairs a Mynyddoedd Wicklow, a daethant â deunydd gydag arwyddocâd arbennig iddynt.
Mae rhai o’r eitemau rhyfedd a rhyfeddol a gafodd eu ‘hailddarganfod’ yn cynnwys gynnau (yn Iwerddon a Chymru), cofiannau merlota (ym Mynyddoedd Cambria), clocsiau, mowld menyn a ‘sampliwr’ o 1884 (ym Mynyddoedd y Preseli), penhwyaid, cardiau post a chardiau cof (yn y Mynyddoedd Blackstairs) a thrwydded dawnsio cyhoeddus, pêl fwsged, pêl canon, a dau samplwr o 1842 (ym Mynyddoedd Wicklow).
Diolch yn fawr i bawb a roddodd o’u hamser i ddod i’r digwyddiadau hyn, ac a rannodd eu straeon a’u treftadaeth gyda thîm CUPHAT. Gobeithiwn gael yr eitemau digidol ar y wefan cyn gynted â phosibl!
Cyfarfodydd Rhwydwaith Twristiaeth yn Iwerddon
14 Tachwedd 2022
Cynhaliwyd cyfarfod ar gyfer ochr Wyddelig Rhwydwaith Twristiaeth CUPHAT i roi’r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau am yr Ymweliad Dysgu diweddar â Chymru. Fe’i cynhaliwyd yng Nghanolfan Orchard, Tinahely.
Bu cyfranogwyr yr Ymweliad Dysgu â Chymru, a gynhaliwyd 21-24 Hydref, yn rhannu gyda gweddill y rhwydwaith sut yr aeth yr ymweliad, ac yn ateb y cwestiynau a goladwyd gan yr ochr Wyddelig cyn y daith. Trafodwyd safleoedd posibl ar gyfer yr ail Ymweliad Dysgu hefyd.
Roedd hwn hefyd yn gyfle i groesawu aelodau newydd i’r rhwydwaith. Mae’r rhwydwaith yn dal ar agor, ac rydym yn chwilio am bobl o’r sector lletygarwch, i gelf a chrefft, i atyniadau ymwelwyr, i aelodau’r gymuned leol ac ati. Os oes gennych ddiddordeb mewn ymuno, llenwch y ffurflen Datgan Diddordeb berthnasol isod:
Digwyddiadau galw heibio ym Mynyddoedd Cambria a Phreseli
10 & 11 Tachwedd 2022
Trefnwyd sesiynau galw heibio ym Mynyddoedd y Preseli a’r Cambrian gyda PLANED a Menter Mynyddoedd Cambrian yn y drefn honno ar gyfer aelodau o’r gymuned â diddordeb sy’n byw yn yr ardaloedd hyn ac o’u cwmpas. Cynhaliwyd y digwyddiad ar 10 Rhagfyr yng Nghaffi Celt (Mynyddoedd y Preseli) ac 11 Rhagfyr yng Nghanolfan Gymunedol Mynach (Mynyddoedd Cambria). Roedd y sesiynau hyn yn galluogi aelodau o’r gymuned â diddordeb i ddysgu mwy am CUPHAT i gwrdd a sgwrsio â’r tîm, i rannu unrhyw beth yr hoffent dynnu sylw ato yn eu hardal ac i ddweud eu dweud am dwristiaeth treftadaeth yn eu hardaloedd lleol.
Grwpiau ffocws ar gyfer microfentrau, darpar entrepreneuriaid, a grwpiau cymunedol
8 & 9 (Iwerddon), 22 & 23 (Cymru) Tachwedd 2022
Ar 8 a 9 Tachwedd, cynhaliodd tîm CUPHAT grwpiau ffocws yn Kilteali a Thinahely i ymgysylltu â chymunedau ucheldir arfordirol yn ardaloedd prosiect Mynyddoedd Blackstairs a Mynyddoedd Wicklow. Cynhaliwyd gweithgareddau tebyg hefyd yn ardaloedd prosiect Mynyddoedd y Preseli a Mynyddoedd Cambria yng Nghymru yn ddiweddarach yn y mis, ar 22 Tachwedd ym Pontrhydygroes a 23 Tach yng Cilgwyn.
Nod y grwpiau ffocws oedd deall yn well safbwyntiau a phrofiadau grwpiau cymunedol, darpar entrepreneuriaid a busnesau bach sefydledig yn ymwneud â thwristiaeth yn eu cymunedau ac yn ymgysylltu â nhw. Roeddem wrth ein bodd gyda’r niferoedd da iawn o’r gymuned a ddaeth i’r digwyddiadau hyn a chawsom ein calonogi gan y lefelau o bositifrwydd, brwdfrydedd, a’r cyfraniadau gwerthfawr.
Daeth cymysgedd amrywiol o gynrychiolwyr cynghorau sir o sawl ardal, aelodau o’r gymuned a pherchnogion busnesau bach lleol ynghyd i rannu eu gwybodaeth, eu barn, eu cyngor a hyd yn oed gwneud cysylltiadau newydd â’i gilydd. Roeddent hefyd yn gallu taflu goleuni ar y materion allweddol yn y gwahanol ardaloedd lleol yn ymwneud â thwristiaeth. Mae’r wybodaeth a gasglwyd o’r grwpiau ffocws hyn yn cael ei defnyddio i lywio’n uniongyrchol y dull a’r dyluniad o raglen ddysgu gyfunol y mae tîm CUPHAT yn ei rhedeg yn gynnar yn 2023 i gefnogi twristiaeth gynaliadwy sy’n seiliedig ar dreftadaeth ar gyfer microfentrau a grwpiau cymunedol yn ardaloedd prosiect Iwerddon a Cymru.
Rydym wedi dysgu bod rhai o’r heriau a rennir yn cynnwys nifer yr ymwelwyr â’r ardal, diffyg trafnidiaeth gyhoeddus, cadw staff a materion yn ymwneud â deddfwriaeth. Soniodd unigolion y gall yr holl heriau hyn arwain at dwristiaid yn peidio â threulio digon o amser nac arian yn yr ardaloedd lleol eu hunain. Mae rhai o’r cyfleoedd allweddol a nodwyd yn cynnwys defnyddio llwybrau â thema ac arwyddion i helpu twristiaid i lywio llwybrau’r ucheldir a chysylltu’r rhain â’r cymunedau, mwy o fwytai, llety a busnesau a gweithgareddau eraill i ddenu twristiaid i aros yn hirach, mapiau deniadol o’r ardaloedd ar gyfer pobl leol a thwristiaid.
Bellach mae gan dîm CUPHAT well dealltwriaeth o’r hyn yr hoffai aelodau’r gymuned ddysgu mwy amdano a pha gymorth y gallai fod ei angen i’w helpu i wella neu sefydlu eu busnesau, prosiectau cymunedol a chryfhau eu perthynas â’i gilydd. Hoffem ddiolch i bawb a ddaeth i’r grwpiau ffocws am eu hamser a’u mewnbwn. Y cam nesaf yw defnyddio’r wybodaeth hon i ymgysylltu ymhellach â’r cymunedau hyn drwy ein rhaglen sydd i ddod gyda’r nod o greu llwyddiant ar gyfer busnesau a’r cymunedau hyn.
Ymweliadau Dysgu
21 – 24 Hydref 2022
Mae rhwydwaith twristiaeth traws-Môr Iwerddon rhwng Mynyddoedd Cambria a Phreseli Cymru a Blackstairs Iwerddon a Mynyddoedd Wicklow wedi hen gychwyn. Aeth cyfranogwyr o Iwerddon ar daith 4 diwrnod i Gymru i ddysgu oddi wrth eu cymheiriaid Cymreig a chyfnewid syniadau gyda nhw.
Roedd yn 4 diwrnod llawn gweithgareddau gyda gweithgareddau yn cynnwys sgyrsiau, ymweliadau a, gwnaethoch chi ddyfalu, rhwydweithio (!). Yn rhanbarth Mynyddoedd Cambria, ymwelodd y cyfranogwyr â Chraig Glais, teithio i Bontarfynach ar Reilffordd Rheidol, ymweld â Ffair Fwyd, Diod a Chrefft Mynyddoedd Cambria 2022 ym Mwlch Nant yr Arian, ac ymweld â Chanolfan Dreftadaeth Tregaron a Chanolfan Aur Rhiannon. Yn ardal Mynyddoedd y Preseli, ymwelodd y cyfranogwyr â Fferm Geffylau Sir Dyfed, Nanhyfer, Tafarn Sinc a Chastell Henllys. Clywodd y cyfranogwyr hefyd sgyrsiau gan Fenter Mynyddoedd Cambrian (CMI), PLANED, Croeso Sir Benfro a Phentir Pumlumon yn ystod y 4 diwrnod.
Cynrychiolodd cyfranogwyr yr Ymweliad Dysgu hwn rwydwaith twristiaeth rhwng Iwerddon a Chymru. Y cam nesaf yw cynnal cyfarfod arall yn Iwerddon ac yng Nghymru er mwyn i gyfranogwyr yr Ymweliad Dysgu rannu gwybodaeth gyda gweddill y rhwydwaith. Yna gall aelodau ar yr ochr Wyddelig a Chymreig drafod y ffyrdd gorau iddynt symud ymlaen. Yn dilyn llwyddiant yr Ymweliad Dysgu hwn, bydd ail Ymweliad Dysgu yn gynnar yn 2023, gyda chyfranogwyr o Gymru yn mynd i Iwerddon. Ni allwn aros i weld y rhwydwaith hwn yn tyfu!
Rhwydwaith Twristiaeth – cyfarfodydd yng Nghymru ac Iwerddon
17 Hydref 2022
Trefnodd CUPHAT gyfarfodydd yn Iwerddon a Chymru i gychwyn y sgwrs o gael rhwydwaith traws-Môr Iwerddon. Galluogodd hyn aelodau o bob gwlad i ddod at ei gilydd a chael trafodaethau yn ymwneud â’u hardal, eu sector, yr hyn yr hoffent ei gael allan o’r rhwydwaith, a’r hyn y gallant ei gyfrannu at y rhwydwaith. Cynhaliwyd dadansoddiadau SWOT (cryfderau, gwendidau, cyfleoedd, bygythiadau) i arwain y sgyrsiau hyn.
Roedd y cyfranogwyr yn cynnwys aelodau o’r gymuned leol, darparwyr llety, darparwyr gweithgareddau, darparwyr bwyd/diod/lletygarwch, ac aelodau cynghorau a phwyllgorau lleol. Bydd rhai o’r cyfranogwyr hyn yn cymryd rhan yn Ymweliad Dysgu cyntaf CUPHAT a fydd yn cynnwys cynrychiolwyr o ochr Wyddelig y rhwydwaith yn mynd draw i Gymru i ddysgu oddi wrth aelodau Cymreig y rhwydwaith twristiaeth a chyfnewid syniadau gyda nhw.
Os ydych yn dod o fynyddoedd Cambria, Wicklow, Preseli neu Blackstairs a hoffech fod yn rhan o’r rhwydwaith hwn, llenwch y ffurflen Mynegi Diddordeb briodol isod. Rydym yn chwilio am bobl o’r sector lletygarwch, celf a chrefft, atyniadau ymwelwyr, ac aelodau o’r gymuned leol ac ati.
Digwyddiadau Fforwm Cymunedol yn Iwerddon
20 – 29 Medi 2022
Bu tîm CUPHAT Iwerddon yn brysur ddiwedd mis Medi yn trefnu digwyddiadau cymunedol ym Mynyddoedd Wicklow a Blackstairs. Cynhaliwyd cyfres o 5 digwyddiad yn Baltinglass ar 20 Medi, Tinahely ar 21 Medi, Rathdrum ar 22 Medi, Bunclody ar 27 Medi a Kiltealy ar 29 Medi. Roedd y digwyddiadau ar gyfer holl aelodau’r gymuned â diddordeb yn yr ardaloedd hyn. Roeddent yn gyfle i gymunedau gymryd rhan a dweud wrth dîm CUPHAT beth sy’n bwysig o ran safleoedd diwylliannol a naturiol ac agweddau cynaliadwyedd, yn ogystal â chael cyfle i gwrdd ag aelodau o’r tîm y byddant yn gweld mwy ohonynt yn eu cymunedau. Braf oedd gweld cymaint o aelodau’r cymunedau lleol yn bresennol i ddweud eu dweud!
Cyfarfod Tîm CUPHAT llawn
6 – 7 Medi 2022
Ar ddechrau mis Medi 2022, ymwelodd tîm UCD â thimau PA a DAT i gynnal cyfarfodydd tîm cyfan a phecynnau gwaith. Roedd PLANED a Menter Mynyddoedd Cambria yno hefyd i’n croesawu. Bu’n ddau ddiwrnod dwys, yn llawn cyfarfodydd, cyfloedd i adnabod ein gilydd, sgyrsiau â rhanddeiliaid, ac ymweliadau â safleoedd penodol ym Mynyddoedd Cambria a Phreseli. . Roedd ymweliadau safle yn cynnwys Ystrad Fflur, Pwllpeiran, Castell Henllys, a Bluestone Brewery, ac fe barhaodd y tywydd yn dda drwyr cyfan! Fe ddysgon ni lawer oddi wrth ein gilydd, ac rydyn ni’n barod ac yn awchus i roi cychwyn da i brosiect CUPHAT. #GoTeamCUPHAT
Sioe Sir Benfro
17 Awst 2022
Roedd CUPHAT yn Sioe Sir Benfro ar 17 Awst 2022 fel rhan o stondin PLANED. Roedd yn ddiwrnod llawn hwyl lle anogwyd mynychwyr y sioe i gymryd rhan yng ngweithgaredd Hen Bethau Anghofiedig a chawsom drafodaethau gyda nifer o bobl am y prosiect. Gwyddom bellach fod gan lawer o bobl ddiddordeb mewn cymryd rhan yn y rhan hanes llafar o’r prosiect ac yn awyddus i gael rhagor o wybodaeth am yr agweddau cynaliadwy. Diolch PLANED am ein croesawu yn eich stondin, ac i’r holl fynychwyr sioe a ddaeth i siarad â ni.
Gwyl yr Eisteddfod
31 July – 07 Awst 2022
Roedd CUPHAT, ynghyd â rhai prosiectau Iwerddon-Cymru eraill megis CHERISH, LIVE, a Celtic Routes yng Ngŵyl yr Eisteddfod yn Nhregaron, Cymru, ddechrau mis Awst. Bu’n wythnos wych gyda chystadlaethau dyddiol gan brosiect CUPHAT yn rhoi cyfle i aelodau’r cyhoedd ennill hwdi neu grys-t CUPHAT. Hoffem ddiolch i drefnwyr Gŵyl yr Eisteddfod, ein cyd-brosiectau Iwerddon Cymru, PLANED, Menter Mynyddoedd Cambria, Pentir Pumlumon, yn ogystal â’n gwirfoddolwyr CUPHAT ein hunain am staffio’r stondin a chadw cwmni i ni yn yr ŵyl. Diolch i chi gyd!
Nosweithiau Gwybodaeth Cymunedol
22 – 29 Mehefin 2022
Cynhaliwyd cyfres o 4 noson wybodaeth gymunedol ar draws 4 ardal ucheldir CUPHAT ddiwedd Mehefin 2022. Cynhaliwyd y ddwy gyntaf yn Iwerddon, yn Bunclody a Rathdrum ar 22 a 23 Mehefin. Digwyddodd y ddau arall yng Nghymru, yng Nghanolfan Llwynihirion Brynberian ar 28 Mehefin ac ym Mhontrhyfendigaid ar 29 Mehefin. Roedd croeso i bawb fynychu’r nosweithiau gwybodaeth hyn ac fe’u hanelwyd at unigolion a grwpiau cymunedol yn yr ardaloedd cyfagos ac o’u cwmpas i gael mwy o wybodaeth am yr hyn y mae’r prosiect am ei gyflawni. Roedd yn gyfle i’w croesawu i gychwyn trafodaethau rhwng y pedair cymuned a thîm CUPHAT a chael mewnbwn lleol ar bethau fel y math o weithgareddau a’r mathau o dwristiaid yr hoffent eu gweld o ganlyniad i’r prosiect, yn ogystal â gweld beth byddai’n ei olygu iddyn nhw. Bydd digwyddiadau cymunedol pellach yn ddiweddarach yn y flwyddyn.
Ymweliad â Mynyddoedd Wicklow a Blackstairs yn Iwerddon
23 – 24 Mai 2022
Ymwelodd aelodau tîm CUPHAT o AU, DAT ac UCD ag ardal Mynydd Wicklow ar 23 Mai 2022, gan ymweld â safleoedd diwylliannol a threftadaeth yn Iwerddon. Cyfarfu Twristiaeth Sirol Wicklow â ni hefyd ar y diwrnod cyntaf.
Roedd ymweliadau safle yn cynnwys: Parc Coffa Thomas Moore, Bro Avoca – Cyfarfod y Dyfroedd (Treftadaeth Naturiol a Diwylliannol); Dwyrain Avoca Mines (Treftadaeth Lleihau); Cwm Glenmalure (Treftadaeth mwyngloddio, Daeareg, Treftadaeth Naturiol a Diwylliannol); Glenmalure Lodge (busnes lleol); Tref Baltinglass (Canol cymhleth enfawr o 5 bryngaer; Treftadaeth ddiwylliannol) ac Abaty Baltinglass (Treftadaeth ddiwylliannol ac Archaeoleg); Brooklodge a Phentref Macreddin (Cyrchfan busnes a thwristiaeth leol).
Ar yr ail ddiwrnod ar 24 Mai 22, ymwelodd aelodau tîm CUPHAT o AU, DAT ac UCD hefyd â safleoedd diwylliannol a threftadaeth yn ardal Mynydd Blackgrisiau. Aeth y tîm ar daith o amgylch cyfleusterau pentref Macreddin a thrafod heriau twristiaeth; Bryngaer Rathgall (Archaeoleg, Treftadaeth Naturiol); Mount Leinster, drwy naw Stones (Treftadaeth Naturiol a Daeareg); a Monksgrange (Archaeoleg, Treftadaeth Naturiol a Diwylliannol).
Diwrnod Ewrop
9 Mai 2022
Mwynhaodd aelodau tîm CUPHAT gyfarfod â thimau prosiect Interreg eraill ym Mhrifysgol Aberystwyth a mwynhawyd te a chacen gan aelodau tîm DAT i ddathlu Diwrnod #Europe.
Lansio CUPHAT
27 Ebrill 2022
Roedd lansiad CUPHAT yn llwyddiant ysgubol yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth ar 27 Ebrill 2022. Cynhaliwyd hwn fel digwyddiad wyneb yn wyneb a chyflwyniad ar-lein, wedi’i ffrydio’n fyw o Aberystwyth. Daeth nifer dda i’r digwyddiad gyda phartneriaid o ddwy ochr môr Iwerddon yn cymryd rhan, yn ogystal â rhanddeiliaid o’r pedair ardal ucheldirol a oedd yn bresennol i drafod potensial y prosiect a mwynhau’r bwrlwm o gyfarfodydd wyneb yn wyneb unwaith eto.
Ymweliad wyneb yn wyneb â Mynyddoedd y Preseli a Mynyddoedd Cambria
8 – 9 Ebrill 2022
Cyfarfu tîm prosiect CUPHAT o Brifysgol Aberystwyth, Coleg Prifysgol Dulyn ac Ymddiriedolaeth Archeolegol Dyfed am y tro cyntaf wyneb yn wyneb ar gyfer ymweliadau safle â nifer o safleoedd treftadaeth ddiwylliannol a naturiol yn y ddwy ardal ucheldir yng Nghymru – y Preseli a Mynyddoedd Cambria. Ymunodd rhanddeiliaid ymgysylltu â’r gymuned leol o Planed a Menter Mynyddoedd Cambria â ni hefyd ar gyfer ymweliad pleserus iawn. Edrychwn ymlaen at ymweld ag ardaloedd ucheldir Wicklow a Blackstairs yn Iwerddon yn y dyfodol agos.
Trefnwyd ymweliad safle CUPHAT i’r Preseli, Cymru ar 8 Ebrill 22. Ymwelodd tîm CUPHAT â’r safleoedd treftadaeth a thwristiaeth posibl canlynol yn y Preseli: Pentre Ifan (Archaeoleg); Bryngaer Foel Drygarn (Archaeoleg, Daeareg a Pictiwrésg); Tafarn Sinc, Rosebush (hanes lleol, caffi sy’n cael ei redeg gan y gymuned a thrafodaethau gyda Planed); Chwarel Lechi Rosebush (Daeareg); Cerrig sefyll Waun Mawn (Daeareg ac Archaeoleg). Ymunodd Planed â’r tîm hefyd â’r grŵp rhanddeiliaid ymgysylltu â’r gymuned a oedd yn rhan o’r prosiect ar gyfer yr ymweliad â’r Preseli.
Bu UCD, PA a DAT hefyd yn ymweld â mynyddoedd y Cambria ar y 9fed o Ebrill 22. Ymwelodd y tîm â safleoedd treftadaeth a thwristiaeth posibl gan gynnwys: Canolfan ymwelwyr Nant yr Arian (Treftadaeth naturiol, twristiaeth antur); Rhaeadr Pont Devils (Pictiwrésg, Geomorffoleg); Hafod (Pictiwrésg); Cwm Ystwyth (Mwyngloddio); Ystrad Fflur (Archaeoleg); Caffi Banc yr Afon (Busnes lleol); Cors Caron Tregaron (Treftadaeth Naturiol). Cyfarfu’r tîm hefyd ag aelodau o grŵp rhanddeiliaid cymunedol Menter Mynyddoedd Cambria.
Menter Cymru Iwerddon newydd i hybu twristiaeth gynaliadwy
17 Mawrth 2022
Llun: Cromlech Pentre ym mynyddoedd y Preseli, un o bedair ardal arfordirol sydd yn rhan o’r prosiect Ucheldiroedd Arfordirol: Treftadaeth a Thwristiaeth.
Bydd academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn arwain ar brosiect Ewropeaidd newydd i hybu twristiaeth mewn ardaloedd gwledig yng Nghymru ac Iwerddon.
Bydd y prosiect newydd gwerth €3 miliwn, a gyhoeddwyd ar ddydd Sant Padrig, yn cael ei arwain gan ymchwilwyr o Adran Daearyddiaeth a Gwyddorau Daear Prifysgol Aberystwyth mewn partneriaeth â Choleg Prifysgol Dilyn ac Ymddiriedolaeth Archeolegol Dyfed.
Fe’i hariennir gan €2.4m o Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop yr Undeb Ewropeaidd drwy raglen Cydweithio Cymru Iwerddon.
Bydd y cynllun yn gweithredu am gyfnod o ddwy flynedd ym mynyddoedd y Cambria, y Preseli, Wicklow a Blackstairs er mwyn manteisio ar eu treftadaeth ddiwylliannol a naturiol i hybu mathau cynaliadwy o dwristiaeth.
Mae’r prosiect Cymru-Iwerddon yn cynnwys sawl elfen, gan gynnwys: defnydd o dechnoleg i ychwanegu at brofiad ymwelwyr; creu rhwydwaith dwristiaeth a strategaeth farchnata ar y cyd; a chydweithio gydag ysgolion ac eraill i gofnodi hanesion diwylliannol lleol.
Mae’r fenter, a adnabyddir fel prosiect Ucheldiroedd Arfordirol: Treftadaeth a Thwristiaeth yn anelu at ddod â budd economaidd yn ogystal. Y nod yw cynyddu niferoedd y twristiaid yn yr ardaloedd hyn o 5% ynghyd â’u gwariant, gan greu neu ehangu wyth microfenter leol.
Wrth esbonio’r gwaith, dywedodd yr Athro Rhys Jones o Brifysgol Aberystwyth: “Yn hanesyddol mae pedair ardal ucheldirol arfordirol Mynyddoedd Cambria, y Preseli, Wicklow a Blackstairs wedi bod yn ddibynnol ar ddiwydiannau traddodiadol fel amaethyddiaeth a choedwigaeth. Mae gan bob un o’r pedair ardal rywfaint o seilwaith twristiaeth yn ogystal ond, ar hyn o bryd, nid yw hyn wedi’i ddatblygu’n ddigonol, yn enwedig o’i gymharu â’r dwristiaeth dorfol sy’n digwydd ar hyd arfordiroedd Iwerddon a Chymru.
“Yng Nghymru ac Iwerddon, mae Brecsit yn debygol o gael effaith ar dwristiaeth. Fodd bynnag, yn annisgwyl, gallai Brecsit a phandemig COVID-19 annog mwy o bobl i fynd ar wyliau gartref. Mae hyn yn creu cyfleoedd i fwy o ranbarthau elwa o fathau newydd o dwristiaid domestig sydd am fynd ati i archwilio’r ardaloedd o ucheldir arfordirol llai masnachol.”
Yn arwain y prosiect yn Iwerddon mae Dr Christine Bonnin a Dr Arlene Crampsie o Ysgol Daearyddiaeth Coleg Prifysgol Dulyn. Dywedodd Dr Bonnin a Dr Crampsie: “Gan dynnu ar dreftadaeth naturiol a diwylliannol cyfoethog yr ucheldiroedd arfordirol sy’n ffinio â Môr Iwerddon, mae’r prosiect hwn yn cynnig cyfle cyffrous i gymunedau lleol a rhanddeiliaid twristiaeth ddatblygu cynigion twristiaeth gynaliadwy, leol priodol. Gan gyfuno mentrau twristiaeth treftadaeth bresennol a newydd, bydd y prosiect yn arddangos agweddau cyffredin ac unigryw ein treftadaeth ar y cyd i gynulleidfa amrywiol o ymwelwyr, gan helpu i adeiladu twristiaeth gynaliadwy trwy ddatblygu cymunedol.”
Dywedodd Gweinidog yr Economi, Vaughan Gething: “Rydym yn croesawu datblygiad prosiectau a fydd yn gwella profiad ymwelwyr yng Nghymru a hefyd yn cryfhau ein perthynas â’n cymydog Ewropeaidd agosaf, Iwerddon. Mae’r prosiect hwn yn cyd-fynd â’n strategaeth dwristiaeth trwy gefnogi ein huchelgais i dyfu twristiaeth mewn modd sydd yn gynaliadwy trwy ymestyn y tymor ac annog ymwelwyr i ddarganfod ardaloedd newydd sy’n barod ar gyfer twristiaeth. Edrychwn ymlaen at weithio gyda’r tîm ar brosiect arall a fydd yn dod â’n dwy wlad yn nes at ei gilydd.”
Dywedodd Gweinidog Gwariant Cyhoeddus a Diwygio Llywodraeth Iwerddon, Michael McGrath, TD: “Rwy’n llongyfarch y partneriaid ym mhrosiect Treftadaeth a Thwristiaeth yr Ucheldiroedd Arfordirol (CUPHAT) am eu llwyddiant wrth ddenu cymorth gan Raglen Gydweithredu Iwerddon Cymru 2014-2020 i wella potensial twristiaeth rhai o ardaloedd mwyaf ymylol Cymru ac Iwerddon. Maent yn ardaloedd o harddwch naturiol gwych a chefndiroedd hanesyddol cryf. Bydd adeiladu ar yr adnoddau hyn trwy ddatblygu twristiaeth gynaliadwy yn helpu i ddatgloi potensial economaidd y rhanbarthau hyn nad yw wedi’i gyffwrdd. Mae prosiectau a phartneriaethau fel hyn yn symbolau pwysig o’r cydweithio parhaus rhwng Cymru a De Ddwyrain Iwerddon.”
Dywedodd Kenneth Murphy o Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed: “Dyma gyfle gwych i arddangos i’r byd y tirweddau ucheldirol unigryw hyn yng Nghymru ac Iwerddon. Edrychwn ymlaen at weithio gyda’n partneriaid yn Aberystwyth a Dulyn.”
Mae manylion llawn am y prosiect ar gael ar y wefan Ucheldiroedd Arfordirol: Treftadaeth a Thwristiaeth.
Dolenni cyswllt:
- Prosiect Ucheldiroedd Arfordirol: Treftadaeth a Thwristiaeth
- Adran Daearyddiaeth a Gwyddorau Daear Prifysgol
- Ysgol Ddaearyddiaeth Coleg Prifysgol Dulyn
- Ymddiriedolaeth Archaeoleg Dyfed
Gwybodaeth Bellach:
Arthur Dafis, Cyfathrebu a Materion Cyhoeddus, Prifysgol Aberystwyth 07841979452 / aid@aber.ac.uk
Prifysgol Aberystwyth www.aber.ac.uk
Sefydlwyd Prifysgol Aberystwyth yn 1872 ac mae’n brifysgol addysgu ac ymchwil flaenllaw. Cafodd ei henwi’n Brifysgol y Flwyddyn ar gyfer Ansawdd y Dysgu yn The Times/Sunday Times Good University Guide 2018 a 2019, a Phrifysgol y Flwyddyn yng Nghymru yn 2020. Yn ôl Arolwg Cenedlaethol y Myfyrwyr 2020, roedd Aberystwyth ar y brig yng Nghymru, ac o’r prifysgolion a restrwyd yng nghanllaw prifysgolion y Times / Sunday Times 2021 roedd Aberystwyth yn rhif un yn y DU am Brofiad Myfyrwyr ac Ansawdd y Dysgu. Dengys y Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil diweddaraf bod 95% o’r gweithgaredd ymchwil a gyflwynwyd gan Aberystwyth o safon ryngwladol neu uwch. Mae’r Brifysgol yn gymuned o oddeutu 8,000 o fyfyrwyr a 2,000 o staff, â’r nod o ddarparu addysg ac ymchwil sydd yn ysbrydoli mewn awyrgylch cefnogol, creadigol ac eithriadol. Elusen gofrestredig rhif 1145141.
Menter Cymru Iwerddon newydd i hybu twristiaeth gynaliadwy – Prifysgol Aberystwyth
